Zonder de windmolens was ons land niet zo ver gekomen als dat we nu zijn.
Vandaag een uitvinding om hout te zagen met behulp van een windmolen.
Tot het moment van de uitvinding werd al het hout met de hand gezaagd, de zaagbaas stond boven en de krullenjongen stond onder aan de zaag.
Het was een langzaam proces dat veel tijd en kracht kostte.
Tijdens de Gouden Eeuw was er een grote vraag naar gezaagd hout en men wilde dit proces maar wat graag versnellen.
De uitvinding van Corneliszoon bracht de verandering in, het zagen ging maar liefst dertig keer sneller dan met de hand en de planken waren preciezer in maatvoering.
In 1592 bouwde de molenmaker en houtzager uit Uitgeest een kleine molen met een krukas.
Hiermee werd de rotatie van de wieken omgezet in een verticale beweging en zo werd een zaagraam aandrijven en met de kracht van de molen hout zagen.
Het principe was destijds niet nieuw.
Duitse watermolens gebruikten eenzelfde techniek die in boeken werd beschreven.
Waarschijnlijk heeft Cornelis hieruit zijn inspiratie opgedaan, maar zijn uitvinding is wel degelijk vernieuwend te noemen.
De techniek was namelijk nog niet eerder in een windmolen toegepast.
Op 15 december 1593 kreeg Corneliszoon van de Staten van Holland een octrooi voor de
uitvinding van de wind houtzaagmolen.
De eerste houtzaagmolen in Nederland werd Het Juffertje genoemd en werd in 1596 door de uitvinder aan de Zaandammer Dirck Sybrantsz verkocht.
Molenbord uit 1724 met afbeelding van de eerste Zaanse houtzaagmolen Het Juffertje.
Een uitvinding van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest, Uitgeest Noord-Holland.
Onder NL patent ?
De uitvinding werd gepatenteerd op 15 december 1593.
Het hele verhaal van de uitvinding is te lezen op houtzaagmolen-uitgeest.nl.
Een Paltrok met drie zaagramen.
Houtzaagmolen De Held Jozua te Zaandam, een ca. 1719 gebouwde paltrok-houtzaagmolen.
De molen staat in het Westzijderveld, ten noordwesten van Station Zaandam.
De molen met bijbehorende houtloodsen en waterpartijen geeft een goed beeld van een wind houtzaagbedrijf, in onderstaande video in bedrijf.
Paltrokmolen De Held Jozua rond 1946
De Zaanstreek langs Pakhuizen, Fabrieken en Molens. 1991
De Held Jozua Anno 1936.
De filmpjes bewaar ik nog even, die van de vorige keer van die molen was heel lang, dus ik zal voor deze ook even de tijd nemen al heb ik niet gezien of ze ook zo lang zijn. Ik ga nog regelmatig naar het molenmuseum, het zit me in het bloed door de Zaanse Schans door al die molens waar ik langs ging in mijn leven. Molens geven me rust, ze ruiken lekker en de werking is fabelachtig, we hebben er zo veel aan te danken, men was zijn tijd zo ver vooruit, vooruitgang door wind, iets dat gratis is er er bijna altijd is, geweldig!
Wordt altijd blij als ik een molen werkend zie…als vrouw van een molenaarszoon 😉
En dan ook van het lied daar bij die molen 🙂
Groetjes
Dit was weer een beetje terug in de tijd he Hans Heb er wel heel veel van geleerd Super mooi Groetjes
Molens horen bij Nederland. Een knap staaltje van techniek.
Mooi , voor mij uiteraard☻ Prachtig filmpje over de belangrijke industrie.
De Zaanstreek werd niet voor niets ‘De Granschuur van Europa’ genoemd.
…graanschuur…
Zware arbeid, Hans !
Lie(f)s.
Weer iets geleerd.
het moet niet eenvoudig geweest zijn, om zo’n molen goed te laten functioneren Hans
zelf heb ik er nooit één gezien
prettige zondag
Ik weet niet of Corneliszoon een bemiddeld man was.. anders had ie vast die boeken over die Duitse watermolens niet kunnen lezen.. kunnen lezen was in vroeger tijden niet zo veel voorkomend als nu hè.. en arme mensen konden het al helemáál niet. Het zal een kwestie geweest zijn als met de boekdrukkunst.. mensen op verschillende plaatsen die op eenzelfde idee komen. Maar wél een héél handig idee..! 🙂
Bemiddeld is wel wat anders dan begaafd hè Hans.. ook arme mensen kunnen wel veel verstand van techniek hebben..! 😉
Ik wist niet dat zo’n molen bestaat.
Leuk om zien die filmpjes.
Mooi werk deze docu met filmpjes. Ik heb er ook nog nooit ene in werking gezien.
5de x/
ik heb al van alle soorten molens gezien, maar een houtzaagmolen nog nooit, bedankt om het te delen
Een @->- voor jou.
(ik denk dat ik bij je spam zit?
mijn reactie werkt niet?test
Een @->- voor jou.
De molen is ook erg lang bepalend geweest voor het beeld dat men had van Nederland.
Heel interessant en bijzonder dat ze zoiets uit kunnen vinden. Wat een technisch inzicht.
Deze mooie uitvinding van houtzaagmolen. Wat is dit mooi om op te bouwen. Het is hele kunst om te maken. Aan de Zaanstreek en de dijk kwamen zoveel mooie molen bouwen. Het is ook mooi gezicht allemaal. Filmpje is zeker prachtig zien hoe het maken. Leuke film van vroeger. Dan kunnen ook van meel maken. Prachtig om te zien. Fijne dag.