Onderduikers, tijdens de tweede wereld oorlog waren er vele die dat moesten doen.
Mijn vader heeft ook regelmatig moeten onderduiken, zowel in de weilanden als bij het bedrijf waar hij werkte.
Daar lag hij met andere joodse onderduikers en konden ze via een raampje de vijand zien die de gebouwen doorzochten.
Zo vonden wij later in onze woning een plek waar onderduikers maximaal twee zich konden verbergen.
Dat was als jongere een hele ontdekking en gaf ook wel verwondering, de vorige bewoners
hebben er altijd over gezwegen, als of morgen de oorlog weer zou kunnen uitbreken.
Zo las ik ook een artikel in de krant de stadamersfoort een artikel over
“Amersfoortse onderduikers bij stoomgemaal Hertog Reijnout in Nijkerk”.
Het uit Duitsland afkomstige Joodse echtpaar Hans en Lore Lange hebben van augustus 1942 tot mei 1945 ondergedoken gezeten bij de familie Van As, die in de molenstomp bij
Stoomgemaal Hertog Reijnout in Nijkerk woonden.
In 1945 wilden de Duitsers het gemaal onklaar maken, wat door een slimme list van Coos van As en Hans Lange mislukte.
Tijdens de Nationale Molen- en Gemalendag op zaterdag 10 mei, wordt deze historische
reddingsactie voor het stoomgemaal twee keer met re-enactment nagespeeld, om 11.30 uur en om 14.00 uur.
Bijzonder is dat deze re-enactment wordt bijgewoond door nazaten van de mensen die in de Tweede Wereldoorlog betrokken waren bij de onderduik van het echtpaar Lange.
De in Australië woonachtige John Lange, zoon van Hans en Lore, komt naar Nederland en is aanwezig.
Evenals Ralph Lange, een neef die in Nederland woont.
Daarnaast Frans van As, een neef van de familie Van As, die het echtpaar onderdak bood in de molenstomp.
Heleen Hendriks, is een familielid van verzetsman Hendrik Hendriks, die het echtpaar voor de onderduik naar de molenstomp bracht.
Later bracht hij Lore naar Amersfoort om een hele bijzondere reden.
Adriaan Schipper is vrijwilliger bij het stoomgemaal, hij vertelt hoe ze aan het gedetailleerde levensverhaal van het echtpaar Lange, waaronder de onderduik in de molenstomp, zijn gekomen.
Het echtpaar, dat in 1950 naar Australië emigreerde, heeft altijd contact gehouden met
Co Provoost, voormalig secretaris van het stoomgemaal.
In de loop van de tijd verwaterde het contact.
Het hele artikel is te lezen op de website van de stadamersfoort .
De molenstomp bij het stoomgemaal Hertog Reijnout in Nijkerk,
tijdens mijn bezoek op 16 juni 2022.
Ook in mijn ouderlijk huis was een plek waar onderduikers gezeten hadden maar dat was zeker geen fijne plek, die lag onder een slaapkamervloer op een grote kast in de kamer daaronder.
Ik kon een paar jaar geleden nog eens in dat huis kijken en dat “onderduikersgat was er nog, en veel kleiner dan ik het als kind ervaren had.
Bijzonder bezoek aan het gemaal. Een plek waar veel geschiedenis ligt. Het zal mensen het leven hebben gered maar ook verdriet hebben gebracht. Ik vind het een wonder dat wij nog steeds in vrede leven. Het stemt me ook dankbaar tegenover de mensen die hun leven hebben opgeofferd of in de waag hebben gesteld.
Het zijn mooie verhalen over een verschrikkelijk onderwerp.
Niet vergeten!
Er komen nog steeds nieuwe verhalen boven water over de vele onderduikers die bij vriendelijke mensen een schuilplaats vonden.. ik vind dat mooi. Het zou, zoals Lies schrijft, helemaal niet nodig geweest moeten zijn, maar dat er dan mensen hun naasten helpen blijft tóch mooi.
Gelukkig niet meegemaakt en hoop dat het zo blijft.
Maar iemand moet wel de verhalen blijven vertellen om het niet te vergeten.
Mijn vader zat in het verzet en moest onderduiken op een boerderij in Vlijmen. We zijn later vaak bij de oude weduwe op bezoek geweest.
Het zou nooit hebben mogen bestaan, Hans, maar ‘de wereld’ geraakt niet geleerd…
Lie(f)s.
Hopelijk moeten wij nooit meer meemaken dat er ondergedoken moet worden.
Mijn grootouders van mijn moederskant, zijn vanuit Roemenië naar Nederland gevlucht. Of ze ondergedoken hebben gezeten, daar werd nooit over gepraat.
Het is vreselijk geweest van vroeger in oorlog tijd. Veel mensen hebben ook meegemaakt. Het was vreselijk tijd. Ik vind dit zo erg dat je vader regelmatig ondergedoken. Bij de stoomgemaal ziet nu uit op deze foto. iK ben stil van Hans.
Mensen werden inventief om onderduikers te kunnen plaatsen. Ik weet hier ook verschillende plaatsen waar mensen gewoond hebben op plaatsen waar niemand ze zou vinden. Zoals leermijnen, drinkwater-gebouwen, kolenkelders etc..
gelukkig hebben wij de oorlog niet meegemaakt…..
onze ouders waren sterk
Een @->- voor je.
mogge Hans
mooi bezoek foto’s van het gemaal in ’22
ben er lang terug ook eens binnen geweest , een pracht is het
net als het verhaal over de onderduikers , ja dat waren er velen 🙁
geniet de dag