De mens kan niet zonder gezond drinkwater en een hygiënische omgeving ter voorkoming van ziektes.
De drinkwatervoorziening gebeurde landelijk tot ver in de negentiende eeuw, door middel van waterpompen.
In 1873 telde Amersfoort veertien stadspompen, waarvan er overigens toen maar drie goed
water bleken te geven.
Vanaf 1889 voorzag de Utrechtse Waterleiding Maatschappij (UWM) Amersfoort vanuit
Soesterberg van stromend drinkwater.
Uit ontevredenheid over de leverantie besloot de gemeente in 1912 tot oprichting van een
gemeentelijk waterleidingbedrijf en liet men aan de Utrechtseweg, op het hoogste punt van de berg, een watertoren bouwen.
Uit dit jaar dateert ook het pompgemaal aan de Sint Andriesstraat die in tegenstelling tot het modern uitziende gemaal aan de Hogeweg, in traditionalistische vorm is gebouwd.
In het blogje van 17 augustus 2022 maakte ik een tochtje langs het Zocherplantsoen waar de Eem rustig door heen stroomt richting de waterpoort ‘De Monnikendam’.
Aan gekomen op de Kruising Stadsring/Sint Andriesstraat staat het eerste pompgemaal van Amersfoort, deze werd in 1935 gebouwd en in werking gezet, in het zelfde jaar ging er in de Sint Andriesstraat een rioolwaterzuivering in gebruik.
Vroeger ging vuilwater door de stadsgrachten en beken richting de lagergelegen stadsdelen.
Door de bouw van pompstations kwam hier verandering in, deze zorgden ervoor dat riool- en regenwater op een hoger niveau via buizen naar de rioolzuiveringsinstallatie aan de Neonweg
wordt afgevoerd.
In heel Amersfoort zijn nog 132 werkende gemalen, die een keer per jaar worden gereinigd.
Het zijn werkzaamheden die uiterst belangrijk zijn voor een goed werkend gemaal en de afvoer van het rioolwater.
De locatie waar dit pompgemaal staat werd altijd gekenmerkt aan de Oostbuitensingel in
Plantsoen Oost, naast de brug van de Sint Andriesstraat.
In 1895 zie je op de foto links de met de grote lantaarn, de voormalige poortwachter woning die toezicht hield op het in- en uitgaand verkeer door de Sint Andriesstraat, dit is na de sloop van de Andriespoort.
Dit huisje heeft in 1936 plaats moeten maken voor een pompgemaal die ervoor zorgde dat de riolering niet direct in de plantsoengracht werd geloosd, maar verderop in de Eem.
Qua uiterlijk is het pompgemaal enigszins gebaseerd op de middeleeuwse wachterswoning die tot 1840 tegen de Andriespoort stond.
Net over de stalen brug uit 1885 zien we links het Maastrichts Bierhuis E. Otte aan de
Heiligenbergerweg 2, ook wel ‘Het Boompje genoemd’.
In 1925 werd Het Boompje gerenoveerd en kwam het in bezit van de nieuwe eigenaar A.H.G. Berkel, zestien jaar later werd deze destijds bekende feestlocatie gesloopt en verscheen er tot de aanleg van de Stadsring een houthandel op de plek.

Links de voormalige poortwachterwoning die toezicht hield op het verkeer door
de Sint Andriesstraat na de sloop van de Andriespoort.

Het pompstation, links trafohuisje.