De ontwikkeling in het onderwijs vonden landelijk plaats en natuurlijk ook in Amersfoort.
Zo heb ik recentelijk het boek ‘Onderwijs in Amersfoort 1850 – 1920 geschreven door
Dr. M.L.J. Meijer aangeschaft.
1850-1920 is een periode die gekenmerkt wordt door ingrijpende ontwikkelingen op het gebied van het onderwijs in Nederland.
De centrale overheid komt met wetten en tracht zo meer greep te krijgen op het onderwijs.
Te beginnen met de schoolwet van 1857, waarin wordt bepaald dat op alle scholen dezelfde vakken onderwezen moeten worden, of het nu armenscholen betreft of scholen voor kinderen uit betere milieus.
1920 is het jaar van de ‘pacificatie’, wanneer na een schoolstrijd van meer dan een halve eeuw de volledige financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs wordt geregeld.
Ook in Amersfoort is het onderwijs volop in beweging.
In het midden van de 19de eeuw zijn er niet meer dan vijftien bewaarden lagere scholen,
die over het algemeen matig worden bezocht.
Rond 1920 is de situatie drastisch gewijzigd.
Het schoolbezoek is dan aanmerkelijk toegenomen, mede dankzij de toegenomen welvaart.
De stad geeft dan een grote diversiteit aan onderwijsvormen gekregen.
Maar de scholen moesten wel worden gebouwd en er werd toen nog onderscheid gemaakt
tussen jongens en meisjesscholen.
In de loop van de jaren werden scholen gebouwd, gesloopt of gerenoveerd.
Zo is het gebouw van de voormalige meisjesschool aan de Stadsring 236 bewaard gebleven.
De school werd ontworpen door Architecten: W.H. Kam en C.B. van der Tak beide waren gemeente-architect van Amersfoort.
Het horizontale gebouw is gebouwd op een rechthoekige plattegrond en bestaat uit twee
bouwlagen met afgeplat zadeldak met twee kleine dakkapellen.
Hoek risalieten met zadeldak haaks op weg, een risaliet is een vooruitspringende gevelpartij die over de gehele hoogte doorloopt.
De symmetrische voorgevel met smalle midden risaliet zijn besloten door uitkragende tuitgevel met hierin de ingangspartij in diep portiek en halfrond venster in tuitgevel.
Het Pand is een goed voorbeeld van een schoolgebouw in baksteen ornamentiek stijl en is
kenmerkend voor werk van Kam.
Het gebouw ligt aan het plantsoen Oost tussen de Stadsring en de Grote Haag.
![]( https://logbankje.nl/wp-content/uploads/2025/02/ondrwssdsrng0125.jpg)
Dit was de openbare meisjesschool voor lager en meer uitgebreid lager onderwijs
en bestond uit tien klassen.
In de eerste,zes klassen werd gewoon lager onderwijs gegeven,
in de bovenste vier voor meer uitgebreid lager onderwijs de latere
Juliana van Stolberg u.l.o. voor meisjes.
Zie Onderwijs in Amersfoort 1850 – 1920 van Dr. M.L.J. Meijer.
![]( https://logbankje.nl/wp-content/uploads/2025/02/ondrwssdsrng0225.jpg)
De voormalige meisjesschool werd in 1996 door Van Hoogevest Groep
verbouwd tot winkels en kantoren.
De huidige gevel aan de Grote Haag.
![]( https://logbankje.nl/wp-content/uploads/2025/02/ondrwssdsrng0325.jpg)
Onderwijs in Amersfoort 1850 – 1920 van Dr. M.L.J. Meijer.
Ja, wat een absurd idee toch ook he, meisjesscholen. Maar bouwen konden ze wel in die tijd.
Het oude pand van de openbare meisjesschool heeft ook mijn voorkeur
Maja alles kan niet blijven zoals het was 😉
Zal een mooi boek zijn voor oudinwoners van Amersfoort. Herkenning, alrijd leuk.
Mooi oude scholen.
Heel interessant Hans! En die school heb ik bij het laatste bezoek aan Amersfoort toevallig ook gezien en vastgelegd! 🙂
Eigenlijk heel mooi erfgoed, Hans!
Lie(f)s.
Wat bouwden men toch mooi vroeger.
Mijn kleuterschol op het Blok in Krommenie staat er nog, de rest is weg, het is fijn daar te lopen, dan komen verhalen weer naar boven. bv de dag dat ik stelten zag liggen bij de spullen op het plein waar we mee mochten spelen. Ze waren altijd bezet, dus ik heb op een rustig plekje geprobeerd of het me lukte, ik was zo blij, maar het duurde kort, een andere juf, van de klas naast ons was heel boos op mij, ze beschuldigde me van diefstal, UHHHHH, nou dat heeft nog nooit iemand in mijn hele leven gedaan, ik geef liever. Ik was altijd al weinig op school door een longzieke en dan dit, ik was zo verdrietig, stelten weg en zo een stempel op me, ik vergeet het nooit. Maar de rest op die school was fijn.
Het lijkt me een erg mooi boek.
Jammer dat die trapgevels zijn verdwenen. Was een mooi gebouw.
Fijn dat het gebouw toch redelijk in oude stijl is gehandhaafd.
Op de nostalgische toer door het onderwijs 😉
De lagere school waar ik naartoe ging is reeds lang afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Interessant boek heb je daar.
Keigoe en keiinterressant artikel hedde gij geschreven.
Dank je wel Robbert, er is veel veranderd in de loop van de jaren.
Ik vond het oude pand mooier, maar daar zal wel minder ruimte in zijn geweest.
Love As always
Dimario
als ik terug in de buurt kom waar ik opgroeide, ziet het er precies nog allemaal hetzelfde uit vind ik
er zijn wat huizen bijgekomen en verbouwd, enzo, maar de kerk de school ziet er hetzelfde uit
Een @->- voor U.
Verbouwen vind ik niet erg, maar het karakteristieke pand is er niet meer in terug te vinden.
mogge Hans
dat is een heel mooie gevel , goed vind ik dat het is gebleven , er is te veel van dat moois gesloopt
nu holt het onderwijs weer achteruit omdat het wordt uitgehold 🙁
geniet de dag