Ik had dit bezoek al in mijn bucket list staan om te bezoeken, maar door omstandigheden zal het er niet toe komen, maar las ik wel een artikel over de enige overgebleven bunker in
Hoevelaken.
Dat is toch bijzonder te noemen, want blijkbaar zijn de meeste bunkers wel gesloopt en dat is vaak een flinke kostbare klus.
Met de restauratie van de bunker aan de Weldammerlaan in Hoevelaken is men in 2020 begonnen met een enthousiast team van vrijwilligers om de bunker te restaureren dit gebeurde
samen met de eigenaar.
Er werd veel begroeiing verwijderd, zijn de binnenmuren behandeld en rondom de bunker is
alles opgeruimd en toegankelijker gemaakt.
Gaandeweg bleek er veel belangstelling te zijn voor het project en er werden mensen echt
geïnteresseerd als er wat werd vertelt en details konden bekijken.
De geschiedenis komt dan bijna tot leven, ook voor het team zelf.
Zo heeft men tijdens de werkzaamheden kogelgaten en een inscriptie op het dak gevonden die men kon ontcijferen.
Tijdens de werkzaamheden is de achtergrond uitgebreid onderzoek gedaan naar dit type
bunker en waarom dit de enige overgebleven bunker in Hoevelaken is.
Want er hebben in onze regio veel meer bunkers gestaan, als onderdeel van een Duitse
verdedigingslinie genaamd de Pantherstellung ten oosten van Amersfoort.
De bunker is van het type Regelbau 703, dit is een standaardconstructie volgens vaste maten en uitvoering.
De bunker werd op 21 december 1944 voltooid, het was een haastige klus van drie maanden in slechte weersomstandigheden.
De bunker is 9,4 bij 7,7 meter breed en 4,6 meter hoog, er werd in het totaal ruim 600 kubieke meter beton gebruikt.
De vele dwangarbeiders die er aan hebben gewerkt werden door Organisation Todt
aangestuurd, dat was de Duitse bouwmaatschappij tijdens het bestaan van nazi-Duitsland,
die een regiokantoor in Hoevelaken waren gevestigd.
Een deel van de Pantherstellung loopt nog via de oude Grebbelinie en de Duitsers waren bang dat de geallieerden via het westen kwamen binnenvallen.
Daarom werd er aan het einde van 1944 door duizenden dwangarbeiders heel hard gewerkt aan prikkeldraadversperringen, loopgraven, tankgrachten en bunkers, de linie eindigde bij
Nijkerk aan het IJsselmeer.
Hoevelaken was een belangrijk onderdeel van de stelling, omdat het een knooppunt was van wegen en treinverkeer.
In de bunker stond een 8.8cm kanon bedoeld om tanks en andere voertuigen tegen te houden, omdat men er een flinke tankslag verwachtte, vandaar dat er bunkers en de zware
verdedigingen werden gebouwd.
Er staan nu nog drie bunkers in Nijkerk en die zijn allemaal particulier bezit, waarvan de bunker aan de Weldammerlaan in Hoevelaken is bijzonder omdat de eigenaar, familie Termeer,
in overleg met de gemeente Nijkerk, de bunker heeft kunnen openstellen.
In de bunker hangen informatieborden over de geschiedenis van de bunker.
Daarop staat uitleg over de binnenkant en wat er aan de buitenkant is te zien en hoe de bunker heeft gefunctioneerd.
Het doel is de bezoekers te laten begrijpen dat dit niet zomaar een betonnen relikwie is uit lang vervlogen tijn, maar een bijzonder gemeentemonument.
Helaas voor de Duitsers maar de bunker werd verkeerd gebouwd omdat de Canadezen van de andere kant kwamen en het kanon zodoende nutteloos bleek te zijn.
Het is de bedoeling dat men in de werkgroep naast het thema ‘erfgoed’ ook het educatieve en
literaire aspect wil benadrukken.
Daarom hebben we de Nijkerkse stadsdichter Bert Jurling gevraagd een gedicht te schrijven.
Bert was onder de indruk en heeft een prachtig gedicht geschreven, wat ook in de bunker te hangen. Zo kunnen bezoekers ook stilstaan bij de waanzin van zo’n bouwwerk.
Voor leerlingen is het ook een bijzondere plek om meer te horen over de oorlog en zo ook de
tastbare plek te zien.
Dit educatieve aspect gaan we nog verder uitwerken zodat er bijvoorbeeld er een
klassenbezoek aan kan worden gekoppeld.
Naast de werkgroep die zich bezighoudt met de bunker is er ook een werkgroep die het nieuwe fiets- en wandelnetwerk Ontdek de Plek in Hoevelaken en omstreken heeft opgezet.
Er zijn gedrukte boekjes met de wandel- en een fietsroute ‘Hoevelaken in de oorlog’,
die kosteloos bij VVV in Nijkerk, de Bruna in Hoevelaken en diverse andere winkels liggen.
Voor de gebruikers van de Bibliotheek in Hoevelaken worden de boekjes in de afhaaltassen met boeken gedaan.
Ook bij de bunker zijn de boekjes af te halen zodra die opengesteld is.
Door vrijwilligers is er veel werk verzet om een stukje geschiedenis uit de tweede wereld oorlog bekend te maken.